Wat is… oedeemtherapie?
In het lichaam bevindt zich een uitgebreid stelsel van lymfevaten en lymfeknopen, ook wel het lymfesysteem genoemd. Dit lymfesysteem speelt een rol in de reiniging en het afweersysteem van het lichaam, door schadelijke deeltjes en afvalstoffen te vernietigen en af te voeren. De lymfeknopen zijn plekken waar veel lymfevaten bij elkaar komen. Deze lymfeknopen werken als een filter en zitten vooral in de oksels, liezen en hals. In het lymfesysteem is een continue vochtcirculatie gaande om deze filtering uit te voeren. Wanneer deze circulatie verstoord raakt, kan er een vochtophoping ontstaan. Dit wordt ook wel lymfoedeem genoemd. Een lymfoedeem kan aangeboren zijn of optreden nadat het lymfsysteem beschadigd is geraakt, bijvoorbeeld door een ongeval of een borstoperatie waarbij de lymfeklieren in de oksel zijn verwijderd. Vaak bevindt een lymfeoedeem zich in de benen of armen.
Wat is het verband met buikpijn?
Het grootste deel van ons lymfestelsel (zo’n 2/3 deel) zit in het gebied van de hals en bij onze darmen. Ophopingen in het lymfesysteem kunnen pijn veroorzaken, ook buikpijn. Wanneer er sprake is van klachten in de buik, dan kunnen we middels de behandeling de lymfevaten stimuleren zodat er weer een goede afvoer van de afvalstoffen op gang komt. Dit heet lymfedrainage. Dit is een milde massage die er ook voor zorgt dat er een stukje ontspanning komt in een specifieke zenuw in het halsgebied (n. vagus). Deze zenuw regelt ook een deel van de ontspanning van de organen. Ook hierdoor kan de pijn verminderen. Verder stimuleren we door de lymfedrainage ook het immuunsysteem, welke zich voor een groot deel in de darmen bevindt.
De behandeling
De behandeling van lymfoedeem bestaat, afhankelijk van de ernst, uit:
- Voorlichting (leefregels en huidverzorging)
- Lymfdrainagemassage (met de handen of met een speciaal apparaat)
- Ambulante compressie (bewegen onder continue druk van zwachtels of een elastische kous)
- Ademhalingstherapie
- Oefentherapie
Lymfdrainagemassage verschilt sterk van klassieke massage. De massage wordt bijzonder mild en in een langzaam ritme uitgevoerd. De massage is oppervlakkig en bedoeld om de huid en onderhuid pompend te vervormen in het natuurlijke verloop van de lymfvaten of – na bijvoorbeeld operatieve ingrepen – in het verloop van de nieuw ontstane afvoerwegen.
Om de vorming van alternatieve afvoerwegen te stimuleren kan de behandeling ook op gezonde gebieden van het lichaam (zoals de liezen, de gezonde borstzijde en de rug) worden uitgevoerd.
Wanneer het lymfoedeem van de benen of armen is verminderd, kan met behulp van zwachtels en later een elastische kous worden gezorgd dat de weefseldruk gehandhaafd blijft, zodat het oedeem niet terug kan komen. Doordat hiermee een gezonde vochtcirculatie wordt ondersteund, werkt het ook tegen de buikpijnklachten.
Oedeemtherapie geeft het beste resultaat bij een intensieve start van de behandeling. In het begin vinden daarom tot soms wel drie behandelingen per week plaats. Daarnaast zijn bewegingsoefeningen altijd een belangrijk onderdeel van de therapie, omdat beweging ook de lymfafvoer stimuleert. Met behulp van een lijst met specifieke oefeningen kan dagelijks thuis worden geoefend.